''1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’ndan mağlup çıkan Osmanlı İmparatorluğu savaş sonunda imzalanan Ayastafanos ve Berlin Antlaşmaları ile o zamana kadar pek su yüzüne çıkmamış olan Türk-Ermeni ilişkileri ön plana çıkarılmıştır.''[1] ''Ermeniler 3 Mart 1878 tarihli Ayastafanos Antlaşması ile siyasi cephede büyük avantajlar elde ettiler. Çünkü bu antlaşmanın 16. maddesi ile Ermenistan’ı milletlerarası bir antlaşma içerisine sokmaya Muaffak oldular. Bunun için Ayastafanos Antlaşması Ermeniler içi bir başlangıçtır.''[2]
''Ermeniler Osmanlı İmparatorluğu’nun zor ve zayıf durumunu çok iyi değerlendirdiler. Ermeniler Avrupalıların ve Rusya’nın yardımı ile bağımsızlığını kazanan balkan ülkelerine özeniyorlardı. Halbuki Ermenilerin durumu Balkan ülkelerine benzemiyordu. Çünkü hiçbir vilayet yoktu ki Ermeniler orada çoğunluk olsun.''[3] ''Ruslar 1877’ye kadar Bulgarları, bu tarihten sonra da özellikle doğudaki Ermenileri teşvik, tahrik ve silahlandırdılar. 1882’de Erzurum’da isyan hazırlığı yapılmaya başlandı. Büyük bir silah deposu kuruldu. Bu silahlar ve cephanenin tamamı Rus markası taşıyordu.''[4]
[1] Bektaş, s. 21.
[2] Bektaş, s. 22.
[3] Bektaş, s. 23.
[4] Bektaş, ss. 24-25.